شب عید تا چند روز دیگر از راه میرسد و خریدهای مردم برای این ایام، به اوج خود رسیده است؛ برخی خریدهای نوروزی را از ماه بهمن و همزمان با دریافت عیدی و پاداش آخر سال دریافت کردهاند و برخی دیگر، در تدارک آغاز این خریدها هستند. بازار شلوغ است و مردم تلاش دارند تا مایحتاج خود را به سرعت تامین کنند و دست از خریدهای دقیقه نود بردارند. برای همین، سبدهای خرید مردم هم در اندازههای مختلف و متنوع، در دست هر شهروندی دیده میشود. اما اینکه این سبد چه حجم و اندازهای به لحاظ کالایی و هزینهای دارد، سوژهای است که همشهری اقتصادی این ماه به سراغ آن رفته است.
شور و شوق بیشتر در بازار
ماه اسفند که از راه میرسد، تب خریدهای نوروزی نیز بالا میگیرد، مردم هرچند هم که وسع کم مالی داشته باشند، به هرحال برای خرید برخی کالاهای جزئی نیز وارد بازار میشوند. همین امر سبب شور و شوق بیشتر در بازار شده است.
گشت و گذاری در بازار نشانگر این است که امسال سهم بیشتری از سبد مصرفی نوروزی خانوارها را کالاهای ایرانی تشکیل میدهند، هم به جهت اینکه قیمت مناسب تری نسبت به کالاهای خارجی دارند و هم به جهت اینکه واردات یکسری کالاها به کشور ممنوع شده است.
در واقع، رونق خرید کالاهای داخلی از سوی مردم، چند دلیل دارد؛ اول از همه نرخ دلار است که سبب شده، جذابیت برای واردات برخی از کالاها خود به خود کم شود و درآمد و هزینه آن برای واردکنندگان با احتساب ارز آزاد یا حتی ارز غیرمبادلهای، برای آنها صرفه اقتصادی ندارد که این کالا را وارد کشور کنند؛ نمونه آن نیز شکلات های خارجی است که اکنون شاید بالغ بر ۹۰ درصد سهم بازار را به شکلاتهای ایرانی واگذار کردهاند و جای خود را به محصولاتی با برندهای مطرح ایرانی دادهاند تا در بازار، خودنمایی کنند.
اگر نیاز متوسط یک خانوار کم جمعیت و کم رفت و آمد را در ایام نوروز ۹۲ از قرار ۱۰ کیلوگرم سیب، ۱۰ کیلوگرم پرتقال، ۳ کیلوگرم موز، نیم کیلوگرم پسته، نیم کیلوگرم فندق، نیم کیلو بادام، ۷۵۰ گرم تخمه کدو، ۷۵۰ گرم تخمه ژاپنی، ۳ کیلوگرم شیرینی و ۲ کیلوگرم شکلات در نظر بگیریم، آنگاه سهم سبد مصرفی خانوار در ایام نوروز برای پذیرایی از میهمانان، ۱۷۹ هزار و ۲۵۰ تومان خواهد بود
در غربالگری که از شهریورماه امسال داشته است، به دلایلی همچون مدیریت واردات و یا به عبارتی دیگر، افزایش نرخ ارز، واردات آنها را ممنوع اعلام کرده است.
خبری از پسته چینی نیست...
امسال دیگر خبری از پسته چینی، شکلاتهای خارجی و حتی وسائل تزئینی خانوارها در بازار نیست؛ شاید کمتر مغازههایی باشند که هنوز به اصطلاح کسبه، جنسشان جور باشد و رنگین کمانی از اجناس خارجی را وارد بازار کنند.
حتی خبری هم از پوشاک خارجی و شلوار جینهایی که چه بسا ایرانی بودند و با برندهای مطرح دنیا در بازار به دست مشتریان میرسید، نیست؛ امسال به معنای واقعی سال حمایت از تولید ملی، شد؛ اما نه اینکه مسئولان ایرانی خواسته باشند، بلکه دلار این شرایط را فراهم کرد که مسئولان مجبور باشند که از تولید حمایت کنند.
بازار پوشاک
گزارشهای میدانی خبرنگار همشهری اقتصاد از بازار پوشاک نشان میدهد که امسال، دیگر کمتر فروشندهای هست که تبلیغ برندهای خارجی را بکند، مگر در فروشگاههایی که صاحبان آنها، دستی بر آتش قاچاق دارند و جنس خود را به نوعی تامین میکنند یا خریداران آنها، حاضرند که به هر قیمتی هم که شده، کالا را خارجی بخرند و پولش برایشان مهم نیست.
از سوی دیگر، وقتی دلیل را از فروشندگان اجناسی که در گذشته خارجی بودهاند و اکنون مجبور به عرضه برندهای ایرانی شدهاند، جویا میشویم در پاسخ اینگونه میگویند که تولیدکنندگان ایرانی قصد کردهاند که کالای با کیفیت تری را عرضه کنند، همین امر سبب میشود که ما نیز وارد این میدان شویم و از واردات کالاهای خارجی دست برداریم.
وقتی در برابر این سوال قرار میگیرد که الان دلار بالا رفته و واردات صرفه ندارد، می گوید: واردات پوشاک ممنوع نیست و باز هم می توان از طریق ته لنجیها و قاچاقچیها، کالا را تهیه کرد، اما حال دیگر مردم قدرت خرید ندارند که کالایی همچون پوشاک را که حال به دلیل تنوع در مدها ماندگاری بالایی ندارد، خرید کنند.
بازار آجیل و خشکبار
اگر بخواهیم گشت و گذاری در بازار آجیل و خشکبار که مورد استقبال مردم در شب عید و ایام نوروزی قرار میگیرد داشته باشیم، با موجی از افزایش قیمت مواجه میشویم که البته برخی از دست اندرکاران بازار میگویند که به دلیل عدم واردات پستههای چینی است و البته بادام و گردو هم که از این کشورها وارد ایران میشد، حال دیگر وارد نمیشود.
قیمت برخی از کالاهایی که تولید داخلی دارند و واردات ندارند هم در بازار افزایش یافته است؛ نمونه آن هم تخمه آفتابگردان است که تولید داخلی دارد و به اندازه نیاز کشور نیز تولید میشود اما هم اکنون قیمت عمدهفروشی آن به خصوص در بازار مولوی به ۱۸ هزار تومان رسیده است، در حالی که تا پیش از این، قیمت نوع مرغوب آن ۸ تا ۹ هزار تومان بود.
یا پسته اکبری که تا پیش از این در بازار به قیمت ۳۰ هزار تومان به فروش میرسید؛ اما حال قیمت به حدود ۴۹ هزار تومان رسیده است و در برخی از اقلام دیگر پسته، قیمت به ۵۰ هزار تومان نیز میرسد.
قیمت بادام نیز در حدود قیمت پسته است و شاید دو تا سه هزار تومان با آن اختلاف داشته باشد. هم اکنون قیمت هر کیلوگرم بادام خام در بازار به ۴۸ هزار تومان میرسد، انجیر خشک نیز همین قیمت را دارد و در بازار به قیمت ۴۰ هزار تومان عرضه میشود.
هزینه سبد نوروزی خانوار
حال اگر قرار باشد که هر خانوار برای تامین مایحتاج شب عید خود از هر یک از این ها نیم کیلوگرم خریداری کند، به طور قطع باید حدود ۱۰۰ هزار تومان بابت آجیل شب عید بپردازد، اگر خانواده نیز پرجمعیت تر و با رفت و آمد بیشتری باشد یا بزرگ خاندان باشند، به طور قطع تا ۲۰۰ هزار تومان هم باید برای سهم هزینهای آجیل شب عید خود، پول کنار بگذارد.
انواع شکلات نیز همین وضعیت را دارد، هم اکنون قیمت هر کیلوگرم شکلات ایرانی از ده هزار تومان پایین تر نمیآید و در موارد معدودی، قیمت در حدود ۶ تا ۷ هزار تومان است که آن هم قابلیت پذیرایی در شب عید را ندارد. این در حالی است که شکلات های خارجی همچون بلژیکی که از مدتها قبل وارد کشور شدهاند و هنوز هم در سبدهای فروش برخی قنادیها به چشم میخورند، تا ۳۰ هزار تومان نیز به ازای هر کیلو، پول از مشتریان طلب میکنند.
نام کالا قیمت در بازار
سیب ۱۷۵۰ تومان
پرتقال ۱۹۰۰ تومان
موز ۳۵۰۰ تومان
پسته ۴۹ هزار تومان
فندق ۴۸۵۰۰ تومان
بادام ۴۸ هزار تومان
تخمه ژاپنی ۲۴ هزار تومان
تخمه کدو ۲۳ هزار تومان
شکلات ۱۲ هزار تومان
شیرینی خشک ۸ هزار تومان
بر اساس جدول بالا اگر نیاز متوسط یک خانوار کم جمعیت و کم رفت و آمد را در ایام نوروز ۹۲ از قرار ۱۰ کیلوگرم سیب، ۱۰ کیلوگرم پرتقال، ۳ کیلوگرم موز، نیم کیلوگرم پسته، نیم کیلوگرم فندق، نیم کیلو بادام، ۷۵۰ گرم تخمه کدو، ۷۵۰ گرم تخمه ژاپنی، ۳ کیلوگرم شیرینی و ۲ کیلوگرم شکلات در نظر بگیریم، آنگاه سهم سبد مصرفی خانوار در ایام نوروز برای پذیرایی از میهمانان، ۱۷۹ هزار و ۲۵۰ تومان خواهد بود.
این در شرایطی است که اگر عیدی یک کارمند در این میان حدود ۴۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شود، آنگاه این رقم چیزی حدود نیمی از عیدی وی را در بر میگیرد؛ بنابراین شاید تولیدکنندگان باید قدری بیشتر به فکر مردم و دخل و خرج آنها در این شرایط بود.